Rize Bezi (Feretiko)

Rize Bezi (Feretiko) kendir ipliğinden El Dokuma tezgahlarında üretimi yapılan çözgüsü %100 pamuk, atkısı kendir ipliği (Bez ayağı örgüsü) geçmişi tamamen Rize kültürüne ait dokuma türü. Yöresel dokumacılığın en eski adı Feretiko’dur. 1960’lı yıllarda, çayın Rize’ye gelmesinden önce Rize’de hemen her evde bir Feretiko tezgahı bulunuyordu. Bugün Rize’de çay ekili olan alanlar bu tarih öncesinde iplik elde etmekte kullanılan kendirle kaplı idi.

Kendir bitkisinden ip çıkarma işleminin oldukça zor ve zahmetli olduğunu söyler yaşlılar.100 yıllık bir geçmişi anlatmaktadır. Rize de dokumacılık konusundaki ilk yazılı belgeleri ise, 1462–1463 tarihinde Sultan Mehmet (II Fatih) tarafından Trabzon’un fethi ile açılan Osmanlılar devrinde görüyoruz. Yine Abdülaziz ölümünde (1876) arkasından çıkarılan gömlek de Rize bezinden idi. Evliya Çelebi ve Kâtip Çelebi gibi yazarların eserlerinde bahsettikleri forotiko, önemini 1950–1960 yıllarına kadar korumuş, Rize’den top top ihraç edilen dokumalar saraylarda yerlerini almakta idi.

Vücudun terini emip, dışarıya atar. Terlemeden oluşan istenmeyen kokuları yok eder. Dokunuşu ve dokusu özelliğinden vücuda masaj etme, vücutta var olan elektriği atma özelliğine sahiptir.

Başlıca Özellikleri

Dayanıklılığı ile dokunan bezlerden çok öndedir. Rize yöresinin geleneksel dokumalarından olan feretiko, sağlam, doğal yapısı ve şık görünümü, yöreye has sanat anlayışını bünyesinde barındırması itibarı ile geçmişte olduğu gibi günümüzde de salonlarda, yemek odalarında masa ve sehpa örtüsü,perdeler,peşkirler ve aynı zamanda Tekstil alanında yapılan Bayan ve Erkek Kıyafetleri, El nakışı için özel sayılabilir kumaşlar ve aynı zamanda makine nakışı için kumaşlar üretilmektedir.

* Kumaş ilk dokunduğunda bej iken, yıkandıkça beyazlanır.
* İpeksi görünüşte ama sert, mukavemetli bir kumaştır.
* Alternatif ürün olarak gösterilen ketene nispeten ince ve dört kat daha sağlamdır.
* Kurutulmuş ot kokusunun hissedilmesi, hammaddesi olan kendir liflerinin kimyasal
   süreçten geçmediğinin, natürel bir ürün olduğunun göstergesidir.
* Kumaşta kendir lifinin özelliği dolayısı ile renk koyulaşmasına rastlanabilir, ancak hiçbir
   zaman yünleşme, boncuklaşma olmaz.
* Feretiko bezinden mamul desenli ev tekstilleri, ajurların (kumaştan iplik çekilmesi veya
   kesilmesi, delinmesi) ve örümlü kumaşların fabrikasyon üretimi olamaması nedeniyle
   gerçek el üretimidir.
* El dokuması Feretiko, fabrikasyon kumaşlara nazaran daha sık dokuludur.